آشنایی با تفاوت های فرش و گلیم
فرش و گلیم هر دو از هنرهای اصیل ایرانی هستند. این دو بافت در نگاه اول بسیار به هم شباهت دارند. اما زمانی که سایر مشخصات آن مانند ساختار و قیمت را بررسی کنیم، تفاوت های زیادی را مشاهده خواهیم کرد. گلیم کلمه ای با منشاء ترکی است که به فرشی بدون پرز با کاربردهای متعدد اشاره دارد. به منظور بافت گلیم از چندین تکنیک مسطح بافی استفاده می کنند. علاوه بر ایران در مناطق دیگری نظیر ترکیه، بالکان، قفقاز، افغانستان، پاکستان و آسیای مرکزی نیز می توان این هنر را یافت. مهم ترین مشخصه فرش در مقایسه با گلیم، پرز آن است. فرش ها ضخامت بیشتری داشته و شیوه بافت متفاوتی نیز دارند. تفاوت های فرش با گلیم را از جنبه های مختلفی می توان بررسی کرد که در ادامه به آن می پردازیم.
فرش و گلیم هر دو محصولات هنری ارزشمندی هستند که طرفداران بسیاری دارند. اما ممکن است همه تفاوت این دو را ندانند. در بافت هر کدام از اینها از اصول متفاوتی پیروی شده و مواد اولیه مختلفی نیز به کار می روند. با توجه به قدمت بیشتر گلیم نسبت به فرش، در بافت آن از مواد اولیه سنتی مانند نخ پشمی و پنبه ای استفاده می کنند. از سوی دیگر برای بافت فرش علاوه بر پشم و پنبه، الیافی نظیر ابریشم و کرک هم مورد استفاده قرار می گیرند. با ظهور ماشین های فرشبافی، الیاف مصنوعی نیز ماده ای پرمصرف در بافت فرش محسوب می شوند. البته مواد اولیه تنها یکی از تفاوت های فرش با گلیم می باشد. سایر تمایزات این کالاهای هنری محبوب و اصیل را در ادامه بررسی می کنیم.
تفاوت فرش و گلیم از نظر کاربرد
همانطور که پیشتر اشاره شد، گلیم برخلاف فرش هیچ پرزی ندارد. این تفاوت را به راحتی با نگاه کردن می توانیم تشخیص دهیم. در بافت فرش، پرزها را دور تارها پیچیده و پود را روی آن قرار می دهند. ولی در بافت گلیم تنها پود را از بین تارها رد می کنند و پرزی وجود ندارد. این امر باعث شده تا کاربردهای گلیم و فرش نیز متفاوت باشند. تفاوت های کاربردی این دو عبارتند از:
- طرح و نقشه گلیم محدود است و الگوهای آن ساده و انتزاعی هستند. در حالی که در بافت فرش هر گونه طرح و نقشه پیچیده و باجزئیاتی را می توان اجرا کرد.
- به سبب طرح و نقش های ساده تر، در دکوراسیون های مدرن بیشتر تمایل دارند تا از گلیم استفاده کنند.
- از دیگر سو گلیم ها به دلیل طرح های چشم نوازشان به فضا جلوه زیبایی می دهند و بیشتر مورد توجه قرار می گیرند. پالت رنگی زنده دیگر ویژگی جذاب گلیم به شمار می آید.
- گلیم را می توان به عنوان کف پوش، دیوارکوب، رومیزی، روکش مبلمان، روتختی و روکش کوسن استفاده کرد. انبوه طرح ها و رنگ های گلیم باعث شده تا برای هر سبکی از مبلمان اعم از اسکاندیناوی، کلاسیک، مدرن یا روستایی مناسب باشد.
- فرش ها به دلیل تنوع بالای الیاف، قیمت، کیفیت و نقوش، علاوه بر خانه های شخصی برای موسسات صنعتی و تجاری، فروشگاه ها، هتل ها و … کاربرد دارند.
- با توجه به تکنیک و سرعت بالای بافت گلیم، این محصول نسبت به فرش لطافت و دوام کمتری دارد. به همین دلیل امروزه چندان برای استفاده روزمره و پوشش کف به کار نمی رود و بیشتر جنبه تزئینی آن مطرح است.
تفاوت فرش و گلیم از نظر ابعاد و اندازه
از آنجایی که گلیم پرز ندارد، بنابراین تخت است. بر همین اساس اینها در مقایسه با فرش خیلی ساده تر بافته شده و سبک تر هستند. اغلب در بافت گلیم از دار افقی و در بافت فرش از دار عمودی استفاده می کنند. به طور کلی گلیم ها در ابعاد کوچکتری ارائه می شوند. فرش های ماشینی به صورت استاندارد در اندازه های 6، 9 و 12 متری موجود هستند. این فرش ها را همچنین در اشکالی مانند مربع و دایره نیز تولید می کنند. شایان توجه است، برخی ابعاد غیراستاندارد را می توان برای فرش های ماشینی سفارشی کرد. ابعاد گلیم بیشتر به صورت توصیفی بیان می شوند. قالب های مختلف گلیم شامل:
1- گلیم کوچک مورد استفاده به عنوان جانمازی
این گلیم در عرض حدود 65- 60 و طول 100- 90 بافته شده و بیشتر به عنوان جانمازی یا سجاده کاربرد دارد. در برخی مناطق ممکن است به عنوان کف ننوی نوزاد نیز استفاده شود.
2- گلیمچه محصولی ظریف بافت
گلیمچه را در عرض 110- 100 و طول 170- 160 با بافتی ظریف تر از سایر گلیم های بزرگتر می بافند. بافت این گلیم دیگر چندان در میان عشایر مرسوم نیست.
3- گلیم میانه زیراندازی مناسب
این گلیم را با ابعاد 150 در 250 می بافند و به عنوان فرش و زیرانداز می توان از آن استفاده کرد.
4- گلیم بزرگ پرکاربردترین در میان عشایر
کاربردهای گسترده این محصول به ابعاد 170 در 280، به عنوان زیرانداز، پوشش آذوقه، پوشاندن بار اسب و شتر و … مطرح است.
5- گلیم بلند دستبافته ای کمیاب
این نوع گلیم با طول 4 متر و عرضی در حدود 2 متر، در میان عشایر کاربردی منحصر به فرد داشته و بسیار کمیاب است.
تفاوت فرش و گلیم از نظر قیمت
آیا زمانی که برای خرید فرش و گلیم به فروشگاه ها مراجعه کرده اید، متوجه تفاوت قیمت این دو شده اید؟ به طور حتم قیمت بالاتر یک محصول حاکی از کیفیت بالاتر و ارزش بیشتر آن می باشد. اما با توجه به شباهت های فرش و گلیم چرا قیمت های متفاوتی دارند؟
1. استفاده از مواد اولیه بیشتر در تولید فرش
همانطور که انتظار می رود برای ایجاد پرزها و الگوهای دقیق فرش، اغلب از الیاف و مواد اولیه بیشتری استفاده می کنند. تفاوت میزان مواد اولیه در تولید فرش و گلیم بسیار قابل توجه و چشمگیر است. به عنوان مثال جهت بافت یک متر مربع فرش به 8 کیلوگرم پشم نیاز داریم. اما برای بافت همین ابعاد گلیم، تنها حدود 1 کیلوگرم پشم کافی است.
2. سرعت کمتر و دقت بالاتر بافت فرش
فرش باید دقیقا بر اساس نقشه بافته شود، ولی طرح گلیم بیشتر به ذوق بافنده بستگی داشته و در بیشتر مواقع نقشه ندارد. این موارد سرعت اجرای گلیم را نسبت به بافت فرش دستباف افزایش می دهند. بافنده فرش می بایست ابتدا نقشه خوانی را بلد باشد، سپس مطابق نقشه طرح ها را ایجاد کند. این کار بسیار زمانبر بوده و نیازمند دقت بالایی است.
3. ارزش بیشتر فرش نسبت به گلیم
با در نظر گرفتن فاکتورهای مذکور می توان به راحتی نتیجه گرفت که فرش در مقایسه با گلیم، از ارزش بیشتری برخوردار است. بدین ترتیب برای خرید فرش باید مبلغ بیشتری نیز پرداخت. البته فراموش نکنید که فرش های ماشینی به مراتب از انواع دستباف ارزانتر و به صرفه تر هستند.
5 روش تمیز کردن فرش سفید
فرش های سفید زیبا هستند و به هر اتاقی که در آن قرار بگیرند، شخصیت زیادی می بخشند. با این حال، کوچکترین لکه ای روی فرش سفید به سرعت به چشم می آید و کل جلوه اتاق را خراب می کند. اگر می خواهید فرش سفید شما همیشه در بهترین شرایط خود باشد، باید نحوه تمیز کردن آن را بدانید. بهترین روش های تمیز کردن فرش سفید عبارتند از:
1. تاثیر شگفت انگیز سرکه سفید
سرکه یکی از بهترین پاک کننده های فرش برای لکه های محلول در آب می باشد. اگر لکه روش فرش در اثر ریختن شیر، نوشابه، ژله، میوه، رنگ، نوشیدنی الکلی و فضولات حیوانات خانگی ایجاد شده، سرکه انتخابی عالی است.
نحوه استفاده از سرکه:
• یک چهارم قاشق چایخوری سرکه سفید را در 0.95 لیتر آب حل کنید.
• مایع را خوب مخلوط کرده و در یک بطری اسپری خالی بریزید.
• مایع حاصل را روی لکه خشک شده اسپری نمایید.
• با استفاده از یک اسفنج محل لکه را پاک کرده و سپس با دستمال کاغذی خشک کنید. رطوبت را از ناحیه تمیز شده به خوبی برطرف سازید.
در این دستور به جای سرکه از مواد شوینده غیر سفید کننده یا مایع ظرفشویی شفاف نیز می توانید استفاده کنید.
2. برطرف کردن لکه های خاص با محلول آمونیاک
برخی لکه ها مانند لکه شکلات، استفراغ، خون، شراب، قهوه، چای و خردل را با محلول سرکه سفید نمی توان برطرف کرد. بدین منظور یک قاشق غذاخوری آمونیاک را با یک فنجان آب مخلوط کرده و در بطری اسپری بریزید. سپس آن را روی لکه اسپری کنید. برای اثربخشی بهتر، به سرعت لکه را با دستمال تمیز پاک نمایید.
3. اتو راه حل لکه های چرب
برای حذف لکه های روغن یا موم از فرش سفید، یک دستمال کاغذی را روی لکه گذاشته و آن را اتو کنید. در نهایت از آب و مایع ظرفشویی کمک بگیرید.
4. پنبه الکی دشمن لکه های ناشی از چسب
با قرار دادن پنبه آغشته به الکل می توانید لکه های چسب را از روی فرش سفید خود پاک کنید.
5. از بین بردن لکه های آدامس با یخ
آیا موم یا آدامس به فرش سفید و زیبای شما چسبیده؟ یک کیسه یخ را به مدت 20 دقیقه روی محل لکه قرار دهید و زیبایی فرش خود را بازیابید.
